Należy do grupy instrumentów strunowych smyczkowych. Jej nazwa pochodzi od włoskiego violoncello. Za jej przodka uważa się piętnastowieczną violę da gamba, czyli wiolę między kolanami, jednak dopiero pod koniec XVII w. zajęła ona miejsce tenorowej violi da gamba, przewyższając ją znacznie możliwościami technicznymi i wyrazowymi. Ostateczne udoskonalenie i ustalenie wymiarów wiolonczeli przypisuje się Antonio Stradivariusowi. Z dolnej części instrumentu wystaje krótka nóżka, służąca do oparcia instrumentu, który podczas gry ustawia się na podłodze w położeniu pochyłym.